شبه غلات
آشنایی با شبه غلات
در دهه های اخیر، با توسعه آگاهی در زمینه تغذیه و سلامت، علاقه مندی به گسترش تنوع در مصرف غذاهای سالم و با ارزش غذایی بالا، بیشتر شده است. در این راستا، شبه غلات به عنوان یک گروه متنوع از محصولات غذایی، موجب جلب توجه بسیاری از افراد شده است. این گروه از مواد غذایی شامل گیاهانی است که در خانواده غلات قرار نمی گیرند، اما ارزش غذایی بالایی دارند و به عنوان جایگزینی سالم برای غلات معمولی مطرح می شوند.
غلات کاذب یا شبه غلات یکی از غیر علف‌هایی است که تقریباً مانند غلات استفاده می‌شود (غلات واقعی علف‌ها هستند). شبه غلات را می‌توان از سایر محصولات اصلی غیر غلات (مانند سیب زمینی) با پردازش آنها مانند غلات متمایز کرد: دانه آنها را می‌توان به آرد تبدیل کرد و در غیر این صورت به عنوان غلات استفاده کرد. نمونه‌های برجسته شبه غلات عبارتند از: باروتک، کینوا و گندم سیاه. شبه‌غلات دارای مشخصات تغذیه‌ای خوبی هستند، با سطوح بالایی از اسیدهای آمینه ضروری، اسیدهای چرب ضروری، مواد معدنی و برخی ویتامین‌ها. نشاسته موجود در غلات کاذب دارای دانه‌های کوچک و محتوای آمیلوز کم (به جز گندم سیاه) است که به آن خواصی مشابه نشاسته غلات نوع مومی می‌دهد. خواص عملکردی شبه غلات، مانند ویسکوزیته بالا، ظرفیت اتصال به آب، قابلیت تورم، و پایداری انجماد-ذوب، توسط خواص نشاسته و مورفولوژی بذر تعیین می‌شود. غلات کاذب بدون گلوتن هستند و از آنها برای تولید محصولات ۱۰۰٪ بدون گلوتن استفاده می‌شود که محبوبیت آنها را افزایش داده است.
نمونه های برجسته از شبه غلات عبارتند از:
کینوا (Quinoa)، کینوا گیاهی از خانواده چغندر است که دانه های آن اغلب به عنوان غله در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه نیز منبع خوبی از پروتئین، فیبر و مواد معدنی مختلف است.
گندم سیاه (Black Wheat)، این نوع گندم، دانه هایی سیاه رنگ دارد و غنی از مواد معدنی مانند فسفر، آهن، منیزیم و منبع خوبی از فیبر است.
از فواید شبه غلات:
یکی از مهمترین فواید شبه غلات، عدم دارا بودن گلوتن در آن است. این ویژگی، آنها را به گزینه ای مناسب برای افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن تبدیل کرده است. همچنین، افرادی که به دنبال رژیم غذایی بدون گلوتن هستند، می توانند از شبه غلات به عنوان جایگزین مناسب برای غلات با گلوتن استفاده کنند.
بسیاری از شبه‌غلات، مانند کینوا، حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین هستند. این ویژگی آنها را به گزینه محبوبی برای افرادی مانند وگان ها و یا افرادی که نیاز به افزایش مصرف پروتئین دارند تبدیل کرده است.
شبه‌غلات منابع مهمی از مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، فسفر و ویتامین ها هستند. این عناصر غذایی به حفظ سلامت بدن، سیستم عصبی، و سلامت قلبی کمک می‌کنند.
مصرف شبه‌غلات می تواند به افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی کمک کند. فیبر به حفظ سلامت دستگاه گوارش، کاهش قند خون و کنترل وزن بدن کمک می‌کند.
برخی از شبه‌غلات، مانند گندم سیاه، حاوی مقدار قابل توجهی آهن و اسیدهای چرب اصلی مانند اسید لینولئیک هستند. این عناصر برای سلامتی قلب و سیستم خونی مهم هستند.
مصرف شبه‌غلات می تواند باعث تأمین انرژی پایدار در طول روز شود و از نوسانات شدید قند خون جلوگیری کند.
شبه‌غلات به دلیل تنوع در طعم و بافت، به عنوان یک انتخاب خوشمزه در آشپزی شناخته می شوند. از آنها می توان در تهیه انواع غذاها از سالاد تا پلو و غذاهای نوآموز استفاده کرد.
تفاوت‌های مهم بین غلات و شبه غلات بعنوان غلات کاذب یا غلات جایگزین:
بسیاری از غلات شامل مواد گلوتنی هستند. گلوتن یک پروتئین موجود در گندم و جو و جایگزین هایی از این دست است که ممکن است برای افرادی با حساسیت به گلوتن آسیب زننده باشد.
بسیاری از شبه‌غلات، به خصوص کینوا و برخی از گیاهان دیگر، بدون گلوتن هستند. این امر این امکان را فراهم می‌کند که افراد با حساسیت به گلوتن یا نیاز به رژیم بدون گلوتن از آنها استفاده کنند.
برخی از غلات مثل گندم و جو، منابع خوبی از پروتئین هستند. این غلات نیز ممکن است برای افرادی که نیاز به افزایش مصرف پروتئین دارند، مورد توجه قرار گیرد.
برخی از شبه‌غلات مثل کینوا نیز حاوی مقدار زیادی پروتئین هستند و معمولاً به عنوان یک منبع پروتئین با کیفیت بالا محسوب می شوند.
غلات معمولاً دارای مقدار زیادی فیبر هستند که برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. بسیاری از شبه‌غلات نیز فیبر غنی دارند و می توانند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کنند.
غلات به طور کلی می توانند منبع متنوعی از مواد مغذی شامل ویتامین ها، مواد معدنی و فیتوشیمیکال ها باشند. همچنین می توانند مواد مغذی متنوعی ارائه دهند، اما تنوع این مواد ممکن است از گوناگونی غلات کمتر باشد.
با این حال، مهم است که هر فرد بر اساس نیازهای خود از غلات و یا شبه‌غلات مناسب برای رژیم غذایی خود استفاده کند.
